U severozapadnom delu vrhova Kosmaja, iznad strmo usečenog korita potoka Male Tresije, smestio se manastir posvećen Saboru Svetih Arhangela, u narodu poznat pod imenom Tresije koji je i dobio po već pomenutom potoku. Kameni nadgrobnik iz trećeg veka i olovne cevi vodovoda pričaju da je još u rimskom vremenu ovaj prostor čovek nastanjivao. Manastir se nalazi blizu današnjeg puta Sopot — Mladenovac, od Sopota je udaljen 6–7 km, a od Mladenovca oko 15 km.
Manastir Tresije je pravoslavni muški manastir koji pripada Eparhiji šumadijskoj Srpske pravoslavne crkve.
Istorija manastira Tresije
Osnovan je 1309. godine u vreme kralja Dragutina. Rušen je i obnavljan više puta.
Sredinom 16. veka turski popisivači su zabeležili da je ovo bratstvom najbrojniji i imovinom najbogatiji manastir u Beogradskom pašaluku. Krajem narednog stoleća turski osvajači su Tresijama, kao i mnogobrojnim drugim svetnjama, namenili zaborav. Narod se iselio u velikoj seobi Srba (1690) i sa ovih prostora, a manastir je opljačkan, popaljen i razrušen.
Zapis u kamenu pored južnih crkvenih vrata svedoči da je već 1709. godine ovo sveto zdanje obnovljeno. Uradio je to iguman Hadži Visarion sa bratstvom manastira Rakovica i uz pomoć novopridošlih Kosmajaca i ređih povratnika.
Tresije je svečano 13. i 14. septembra 2009. godine obeležio sedam vekova postojanja.
Pod pokroviteljstvom manastira održavaju se manifestacije Pod lipama manastira Tresije (7 jula) i takmičenje frulaša Srbije (prva nedelja u septembru).
U blizini ove svetinje se nalaze i manastiri Kastaljan, Pavlovac, crkva u Nemenikućama, spomenik despotu Stefanu Lazareviću i druge znamenitosti koji čine „Kosmajsku Svetu goru“.
Veb sajt: www.manastirtresije.org
