Nalazi se u blizini ušća reke Kosanice u Toplicu, nedaleko od ostataka stare vizantijske bazilike. Podignuta je na temeljima ranovizantijskog hrama, datiranog imeđu V i VI veka. Sama građevina je jednobrodna sa osnovom trikonhosa (odlika crkava u Carigradu i Svetoj gori) i kamenim ikonostasom.
Smatra se za najstariju zadužbinu Stefana Nemanje koju je, zajedno sa obližnjim manastirom posvećenom svetom Nikoli, podigao između 1159. i 1166. godine. Na ovom mestu nalazilo se prvo vladarsko sedište budućeg srpskog Velikog župana Stefana Nemanje (1166-1196), osnivača svetorodne dinastije Nemanjića.
Istorija manastira Petkovača
Nemanja, koji je vladao Toplicom kao udeoni knez, podigao je, prvo manastir posvećen Bogorodici. Odmah zatim i manastir posvećen svetom Nikoli, što je prema njegovim žitijima, dovelo do njegovog sukoba sa starijom braćom, iz koga će izaći kao apsolutni pobednik. Smatra se da je manastir podigao za svoju suprugu Anu, koja se kasnije zamonašila i bila nastojnica manastira kao monahinja Anastasija.
Sredinom XV veka, između 1451. i 1457. godine, manastirski kompleks se nalazio pod zaštitom sultanije Mare Branković, supruge sultana Murata II (1421—1451). Ona je u blizini manastira imala jedan od svojih dvorova. Manastirska crkva je bila pokrivena olovom, kao i crkva obližnjeg manastira svetog Nikole, zbog čega je Kuršumlija u srednjem veku bila poznata i kao Bele Crkve, zbog belog odsjaja Sunca na olovnim krovovima.
Manastir je zapušten posle Velike seobe Srba 1690. godine, nakon čega su mu Osmanlije skinule olovni krov, čime je otpočelo njegovo zarušavanje. Vremenom su ostale manastirske građevine porušene, kao i sama crkva od koje su opstali samo delovi, koji su istraženi 1921. godine.
Legende i priče o manastiru Petkovača:
U 18. veku, prema legendi, neki Turčin je porušio crkvu i od tog materijala sagradio oko 20m niže tzv. Isakovu vodenicu, koju je kasnije odnela Toplica. Vek kasnije, posle oslobođenja, austrijski slikar i putopisac Feliks Kanic piše da je od građevine ostalo malo.
