Jedan od glavnih odlika srpskog Pravoslavlja koja nije karakteristična za ostatak hrišćanskog sveta jeste krsna slava. Pre primanja hrišćanstva Srbi su bili mnogobožački narod sa vrhovnim bogom Perunom kao centralnom figurom. Pored njega svaki dom je imao i svoje domaće božanstvo.
Srbi su se najteže odricali tih domaćih božanstava. U srednjem veku Nemanjin sin Rastko, kasnije Sveti Sava, mnogobožačke idole zamenio je velikim svetiteljima Crkve Hristove.
Tako danas mnogi hriščanski svetitelji postadoše zaštitnici srpskih domova, crkava i manastira, porodica i plemena, sela i gradova, pa i čitavih pokrajina i oblasti. Tako je nastala krsna slava.
Kada se počinje slaviti krsna slava?
Slava se prenosila i nastavljala sa kolena na koleno sa oca na sina, tako da se danas može lako zaključiti koje su porodice sa istim prezimenima od jednog pretka, samo po tome koju slavu slave. Ukoliko slave istu slavu onda su od istog pretka, ali su se tokom vremena i raseljavanja udaljile jedne od drugih, i postale nepoznate.
Kada otac predaje slavu sinu/sinovima?
Ukoliko sinovi žive sa ocem u istoj kući, onda svi zajedno slave slavu. Međutim ukoliko neko od sinova zasnuje svoju porodicu, oženi se i ne živi više sa ocem, on bi trebao u svom novom domu da počne da slavi krsnu slavu. Danas je čest slučaj, što je sasvim pogrešno da sinovi ne slave krsnu slavu, izgovarajući: „živ mi je otac i on slavi“.
Po pravilu bi trebalo da čim neko živi zasebno i ima svoju porodicu, da počne slaviti svoju slavu, jer je slava zaštitnik domaćeg ognjišta i pomoćnik u svakom radu, veliki Božiji blagoslov i zaštitnik svih ukućana, naročito dece.
Kako se prima krsna slava od oca?
Prve godine, kada sin zasnuje samostalno domaćinstvo, on dolazi kod oca na slavu. Kad se kolač iseče, otac iz svoje desne ruke predaje sinu jednu četvrtinu kolača, poljube se, jedan drugom čestitaju slavu, a otac poželi sinu da sa svojom ženom i decom, budućim unucima i potomcima, dugo u zdravlju i dobrom raspoloženju slavi slavu.
Sin nosi deo kolača kući, podeli ga sa svojom porodicom, a već naredne godine počinje redovno da slavi svoju krsnu slavu.
Pročitajte: Značaj krsne slave i kako je ona očuvala pravoslavlje među Srbima.
Međutim, nema nikakve prepreke da otac ode za slavu kod sina, a druge godine sin kod oca. Sada kada su oni obojica domaćini, mogu odvojeno, u svojim kućama, da slave krsnu slavu, da pozivaju svoje goste, a mogu i jedan drugome da odu u goste.
Ako otac umre, majka najčešće odlazi na slavu kod sina, ali i ona može u svojoj kući slaviti porodičnu slavu. U svakom slučaju, roditelji ne prestaju slaviti krsnu slavu, dok god su u snazi i mogućnosti da je obeležavaju.
Slava se predavanjem ne iscrpljuje, to nije komad nameštaja, koji može da bude u samo jednoj kući, to je porodična svetkovina i dok god postoji porodica, pa i u najmanjem obliku, kao crkva u malom, treba da prosvalja svoju krsnu slavu.
